Slógadh Shinn Féin 2003

A very successful and enjoyable Slógadh Shinn Féin took place last weekend in South Armagh. Visitors arrived from every part of Ireland and received warm hospitality from people living locally and in the neighbouring counties of Down, Louth and Monaghan.

On Friday evening, a debate on policing allowed everyone to voice their opinions and direct questions to speakers representing Sinn Féin, the SDLP, and representatives of the daily Irish Language newspaper, Lá. A young girl from the interface area of Short Strand in Belfast outlined her experience of life in a nationalist community constantly under siege and how people cope with the daily threat of loyalist attacks.

On Saturday morning, Sinn Féin President Gerry Adams MP took part in the "Poc Fada" at Dromintee GFC football grounds. Despite having pucked the sliotar much further than most of his rivals Gerry was ruled out of order and accused of having overstepped the line by Malachy, acting as Fear an Tí on the day. Despite his protestations and appeals to republicans that we must break out of traditional boundaries and refuse to recognise borders and lines drawn in the sand, Malachy insisted on an inquiry. A concerted effort by Newry/Armagh Assembly candidates Conor Murphy and Davy Hyland proved conclusively that Armagh County should stick to what they do best ie. Playing football. Needless to say, neither Gerry nor themselves succeeded in coming anywhere near the winners on the day.

On arrival at Sliabh Gullion Courtyard, Gerry Adams was welcomed to the area by Newry/Armagh Assembly candidates Conor Murphy, Davy Hyland and Pat O'Rawe. Dúirt Conor Murphy:

"Thar cheann Gluaiseacht na Poblachta i limistéar an Iúir agus Ard Mhacha, ba mhaith liom fáilte a chur roimh baill an phairtí agus gaeilgeoirí eile chuig Slógadh 2003. Ar ndóigh, cuirim fearadh na fáilte roimh Uachtaráin Shinn Féin Gerry Adams.

"Cuis bhroid agus áthas dúinn go bhfuil slógadh Shinn Féin a reachtail anseo i gceantair na héigse. Tá an gaeilge a labhairt go fóill sa cheantair agus tá fás agus forbairt i ndán di. Ta súil agam go mbainfidh gach teachta agus cuairteoir sult agus tairbhe as na himeachtaí atá pleanáilte don deireadh seachtaine. Guím gach rath ar thionol na nGael."

That Saturday afternoon, visitors to the Slógadh were taken on a tour of South Armagh and on a visit to Creggan Churchyard. Having arrived back at the Courtyard, the more energetic visitors ventured to walk Sliabh Gullion, led by former Minister for Health Bairbre de Brún and Aengus Ó Snódaigh TD.

On Saturday evening we had an in-depth discussion entitled

"Éire sa bhliain 2006 - gan Teorann gan Teanga".

Speakers at the debate included Trevor Ó Clochartaigh, Máire Ní Anracháin, Eamonn Ó Gribín and Gearóid Ó hEadhra. This was followed by the surprise of the evening - the Gradam na Poblachta award. In fact no one was more surprised than the recipient herself, Maria Carraher. In a speech worthy of any Oscar performance, Maria, through her tears, thanked everyone she could think of and told us how she was both proud and humbled to have been chosen. However, to be serious for a moment, there is no-one more deserving of this award than Maria. She and her family have for many years been to the fore in the republican struggle in South Armagh and have promoted the Irish language and culture at every opportunity. The evening was rounded off with a fine display of dancing by members of the O'Donovan Rossa Cultural Society, followed by the Céilidhe.

Sunday morning and still full of energy, an slua mór gathered at the British Army hilltop post at Cloughogue to register our protest that these military installations must be removed at once and the soldiers occupying this island sent home to England. We moved on then to gather in Camloch at the graveside of Raymond McCreesh, who died on hunger strike in 1981 in Long Kesh. Following an oration by local councillor Breandán O Laois, a very poignant lament was played over the grave as British Army helicopters flew overhead, oblivious and uncaring about the harassment caused to everyday life in South Armagh.

Óráid Gearóid Mac Adhaimh Slógadh Shinn Féin 2003

"Is cúis áthais mhóir dom bheith ar ais ag Slógadh Shinn Féin. Ba mhaith liom fáilte croíúíl a chur romhaibh uilig. Agus ba mhaith liom buíochas a ghabháil leis an luacht eagraithe - go háitiúil anseo in Ard Mhacha Theas agus ag leibhéal náisiúnta Shinn Féin. Daoine iontach gnóthach ar fad iad a thug suas a gcuid fhuinnimh agus sáineolais leis an deireadh seachtaine seo a reachtáil.

Tá a fhios agam go mbeidh na díospóireachtaí suimiúil, spreagúil, tábhachtach. Agus tá sé sin tábhachtach. Is fríd díospóireacht agus plé den chineál sin a fhorbraítear agus a neartaítear ár gcuid smaointí. Ar an chúis sin ba mhaith liom fáilte speisialta a thabhairt do na daoine sin nach baill de Shinn Féin iad agus a thainig anseo inniu. Tá mé buíoch dóibh as teacht.

Cuirfidh inchur s'agaibhse le saibhreas na díospóireachtaí agus tá súil agam go n-aimseoidh sibh go leor ábhar spreagtha anseo inniu agus amárach. Is é taithí s'agamsa go bhfuil an phlé neamh-fhoirmeálta chomh tairbheach aus atá díopóireacht foirmeálta agus is sa phlé sin a aimseofar saibhreas agus tábhacht an tSlógaidh.

Sin an tuige go bhfuil an Slógadh tábhachtach; tugann sé deis do Ghaeilgeoirí teacht le chéile agus na ceisteanna móra a bhaineann linn a phlé; ceisteanna ginearálta ar an pholaitíocht agus níos tábhachtaí arís, ceisteanna ar an teanga.

Chuir Sinn Féin tábhacht lárnach ar an Ghaeilge le fada an lá agus thar na blianta bhí poblachtánaigh gníomhach á cur chun cinn. Maise, mar gheall ar an obair atá déanta againn, táthar ann, daoine iad nach ndearna tada ar son na Gaeilge, a chuireann inár leith go ciniciúil gur fhuadaíomar an teanga agus gur pholaitíomar í.

Go pearsanta, mar dhuine a bhfuil grá aige don teanga, níor mhiste liom dá ndéanfadh lucht ár gcáinte iarracht muid a shárú. A fhad liomsa de, dá mhéid grúpaí atá ag obair ar son na Gaeilge is amhlaidh is fearr.

Agus maidir le polaitiú na teanga - polaitíodh an teanga i bhfad ó shin, i bhfad sular tháinig Sinn Féin ar an tsaol fiú. Ba iad na daoine sin a rinne iarracht an Ghaeilge a scriosadh, le go mbeadh siad féin ábalta smacht choilíneach níos tréine a fháil ar ár dtír, ba iadsan a pholaitigh an teanga.

Ní sheasann éire ina haonar sa chomhthéacs seo, is amhlaidh an scéal ar fud an domhain, nuair a rinne cumhachtaí coilíneacha iarracht daoine a chur faoi chois, rinne siad iarracht an teanga dhúchais a scriosadh agus na daoine a chur labhairt teanga an aintiarna. Tá "coilíniú an mheoin", staid nuair a ghlacann lucht-faoi-chois lena gcoilíniú féin agus, mar chomhthoradh, le stádas an aintiarna, níos éifeachtaí ná coilíniú fad téarma le harm agus anfhorlann. Tá scriosadh na teanga dhúchais agus glacadh leis an teanga coilínithe lárnach sa phróiseas seo.

Ag rá seo, aithním go bhfuil tairbhe dearfach le baint as foghlaim theanga ghallda. Maise, tá dátheangachas agus uiletheangachas ina mhian fhíuntach agus ina rud nadúrtha fud fad an domhain - ach sin díospóireacht fá choinne lá eile!

Tuigeann Sinn Féin go bhfuil tábhacht lárnach ag baint leis an Ghaeilge agus déanaimid iarracht í a chur chun cinn ag gach leibhéal gur féidir linn. Bíonn baill s'againne gníomhach ar an talamh, taobh istigh de Ghluaiseacht na Gaeilge agus ar ár gconlán féin ag eagrú ranganna Gaeilge, ag tacú le bunú gaelscoileanna, ag feachtasaíocht ar son cearta Gaeilgeoirí agus ag labhairt na Ghaeilge ag fóraim phoiblí nuair a bhíonn deis ann.

Sna príosúin bhí an Ghaeilge lárnach i saol laethúil na gcimí poblachtánach, cuimhnímid go háirithe na laetha dorcha agóide nuair a bhí an Ghaeilge ar cheann de na beagáin rudaí a thug misneach do na gcimí in aghaidh an t-uafas a bhí tarlú thart orthu. Chuidigh an Ghaeilge leo troid in aghaidh an leatrom míthrocaireach a d'fhulaing siad. Inniu féin, tá an Ghaeilge lárnach inár dtogra polaitiúil go fóill. Tá ceist na Gaeilge i lár an aonaigh sna cainteanna leanúnach eadrainn féin agus Rialtas na Breataine.

Nuair a bhí Martin McGuinness ina Aire Oideachais ó thuaidh, thug sé isteach reachtaíocht agus bhunaigh sé Comhairle na Gaelscoilíochta agus Iontaobhas na Gaelscoilíochta le todhchaí an gael-oideachas ó thuaidh a chinntiú. Chinntigh Bairbre de Brún, Gaeilgeoir aitheanta, nuair a bhí sí ina Aire Sláinte go raibh infheictheacht agus stádas na Gaeilge ardaithe ina rannóg. Chuir sí dá theangachas chun cinn i bhfoilseacháin a rannóg.

Sa Dáil agus sa Tionól ó Thuaidh agus sna comhairlí áitiúla agus forais phoiblí eile, baineann baill s'againne úsáid as Gaeilge chomh minic agus is féidir leo de réir a n-ábaltacht.

Leanfaidh Sinn Féin ar aghaidh ag cur na Gaeilge chun cinn mar chuid lárnach dár dtogra polaitiúil. I suirbhé tar éis suirbhé, léiríonn muintir na héireann a n-ard-mheas ar an teanga. Tá fás ghluaiseacht na gaelscolaíochta ina chruthú sóiléir ar seo. Ainneoin na blianta nuair a theip ar pholasaithe rialtas Bhaile átha Cliath maidir leis an teanga agus ainneoin an naimhdeas iomlán a bhí ag rialtais ó thuaidh; ainneoin iarrachtaí gan deireadh an Ghaeilge a imeallú, tá grá ag muintir na héireann di go fóill. Is é dushlán s'againne é seo athrú go tacaíocht gníomhach agus úsáid gníomhach den teanga.

Ciallaíonn sé seo gurb é an phríoracht is tábhachtaí é ná cumhachtú agus spreagadh daoine chun an Ghaeilge a labhairt. Ciallaíonn sé ranganna Gaeilge, cúrsaí Gaeilge agus Gaelscoileana in achan áit gurbh fhéidir.

Taobh chúl de na hargóintí faoi mhaoiniú agus chearta agus áiseanna agus chomhionannas don Ghaeilge agus do phobal na Gaeilge, tá fírinne bunúsach nár choir dúinn dearmad a dhéanamh air. Is é sin gur le muintir na héireann an Ghaeilge, muintir na héireann uile. Is cuma faoi aicme, creideamh ná cúlra. Is é príoracht s'againne an Ghaeilge a thabhairt ar ais do mhuintir na héireann, lenár dteanga féin a athfhoghlaim, agus leis an teanga sin a chur ar ais i mbéil na ndaoine."